DỰ BÁO CÁC LOẠI HÌNH NHÀ Ở NÔNG THÔN DƯỚI GÓC NHÌN PHÁT TRIỂN CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Trải qua một thời gian dài gần 2000 năm của giai đoạn phong kiến, nhà ở nông thôn (NONT) nước ta nhìn chung không biến đổi nhiều do mang nặng đặc điểm của nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu. Tổng thể khuôn viên cảnh quan cũng như không gian của ngôi NONT vẫn giữ được những giá trị và khuôn mẫu nhất định. Khoảng 30 năm gần đây, dưới tác động ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường có định hướng xã hội chủ nghĩa, không gian NONT đã có nhiều biến đổi khác trước đây cả về cảnh quan khuôn viên cũng như không gian nhà ở và vấn đề được đặt ra là yếu tố nào đã làm nên sự thay đổi nhanh chóng này? Thực tế cho thấy có nhiều yếu tố tác động làm biến đổi không gian kiến trúc NONT nhưng yếu tố tác động bậc nhất phải kể đến đó là điều kiện phát triển kinh tế nông nghiệp. Trong khuôn khổ một bài báo, chúng tôi chỉ tập trung nghiên cứu dự báo các loại hình NONT trong tương lai dưới góc độ phát triển cơ cấu kinh tế nông nghiệp.

         Điều kiện phát triển kinh tế nông nghiệp là yếu tố cơ bản để làm thay đổi không gian kiến trúc NONT, đó chính là sự chuyển dịch cơ cấu sản xuất kinh tế, sự thay đổi phương thức sản xuất, mô hình sản xuất từ sản xuất nhỏ lẻ (hộ gia đình cá thể) sang sản xuất nông nghiệp tập trung (cánh đồng mẫu lớn, doanh nghiệp tư nhân, tổng công ty nông nghiệp); Từ mô hình sản xuất thuần nông chuyển sang các mô hình khác như làm dịch vụ nông nghiệp, công nghiệp, thương mại, chuyển giao công nghệ và chế biến nông sản, xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp, làm dịch vụ du lịch nông nghiệp.

         Khác với nhà ở đô thị, NONT gắn liền với sản xuất tự cung tự cấp, sản xuất tiểu nông và quá trình sản xuất kinh tế luôn gắn với cấu trúc gia đình, gắn với lao động gia đình và với điều kiện sản xuất kinh tế gia đình. Do đó, không gian kiến trúc NONT cũng sẽ phải thay đổi theo kịp với cơ cấu kinh tế và mô hình sản xuất của gia đình người nông dân.

Trong giới hạn nghiên cứu, chúng tôi không tính đến loại hình nhà ở dành cho cán bộ viên chức đang sống tại nông thôn như giáo viên, bộ đội, công an, cán bộ xã hoặc loại hình nhà vườn dành cho dân cư đô thị về nghỉ cuối tuần hưởng thụ môi trường sống nông thôn do mô hình phát triển kinh tế gia đình khác với cư dân nông thôn.

Căn cứ vào điều kiện phát triển cơ cấu kinh tế nông nghiệp, chúng ta dự báo có những loại hình nhà ở tương lai như sau

Nhà ở đáp ứng sản xuất kinh tế hộ gia đình: (5 loại)

– Nhà ở làm nông nghiệp

– Nhà ở kinh tế trang trại, nuôi trồng thủy sản

– Nhà ở kết hợp sản xuất thủ công

– Nhà ở kết hợp làm dịch vụ, thương mại

– Nhà ở kết hợp với dịch vụ du lịch nông nghiệp

Nhà ở đáp ứng kinh tế hợp tác xã: (02 loại)

         – Nhà ở nhóm gia đình lớn

         – Nhà ở nông trang

Nhà ở đáp ứng sản xuất kinh tế doanh nghiệp: Công ty nông nghiệp xanh; Công ty nông nghiệp công nghệ cao. (05 loại)

– Nhà ở liên kế

– Nhà ở khối ghép

– Nhà ở kiểu ký túc xá

– Nhà ở tập thể

– Nhà ở chung cư

 

PGS.TS.KTS Nguyễn Đình Thi

Trường Đại học Xây dựng

 

Tài liệu tham khảo:

1. Hội kiến trúc sư Việt Nam. Mô hình cấu trúc cộng đồng dân cư nông thôn trong xu thế công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp vùng nông thôn. Hà nội – 2003.
2. Nguyễn Đình Thi. Kiến trúc Nhà ở nông thôn, Nhà Xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội – 2011.
3. Nguyễn Đình Thi. Nghiên cứu và đề xuất các giải pháp chuyển đổi không gian nhà ở nông thôn vùng đồng bằng Bắc bộ trong quá trình đô thị hóa, Đề tài NC Khoa học và Công nghệ cấp Bộ- trường Đại học Xây dựng, năm 2011.