Khu dân cư Ramot Polin là một dự án nhà ở của kiến trúc sư người Israeli gốc Balan Zvi Hecker, được chính phủ Israel thuê thiết kế sau kết quả huy hoàng của cuộc chiến 6 ngày. Dự án này, trông giống như tổ ong, là một thử nghiệm kiến trúc mang tính tiên phong về mặt hình thái cũng như về xây dựng. Kể từ khi được xây dựng vào cuối những năm 70, kết cấu công trình đã được thay đổi nhiều bởi người sử dụng, gây nên một cuộc tranh luận về tính biểu hiện của kiến trúc cho việc tính toán đến những nhu cầu đích thực của con người.
Sau cuộc chiến tranh Sáu ngày (Six days war) năm 1967, bộ Nhà ở đối mặt với một yêu cầu định cư các vùng lãnh thổ mới thu nhận, dẫn đến việc ủy nhiệm rất nhiều dự án nhà ở cho các kiến trúc sư địa phương. Nổi tiếng bởi các thiết kế kiến trúc thử nghiệm gợi cảm hứng mang tính hình học (ví dụ như thiết kế tòa thị chính thành phố Bat Yam), Hecker được bộ Nhà ở giao cho thiết kế một khu phức hợp gồm 760 căn hộ trên đỉnh một quả đồi đơn lẻ nằm cách Jerusalem 4km về hướng tây bắc.
Hecker đề xuất một cấu trúc mang tính hữu cơ, cấu thành từ những khối modul hình học đều 12 mặt (những hình khối không gian ba chiều với 12 mặt đa giác đều) xây dựng bằng những bản bê tông cốt thép lục giác đều đúc tiền chế, (cấu trúc này) làm việc như tường chịu lực. Hình thái kiến trúc sáng tạo, tương phản với những căn hộ khối hộp xung quanh nó, và phương pháp sản xuất tiền chế phù hợp, đã khiến chính phủ chấp thuận phương án có dáng vẻ kì quặc này: công trình bắt đầu xây dựng năm 1977.
Tổng mặt bằng khu dân cư trông giống như một bàn tay năm ngón, mỗi ngón tay bao gồm năm hoặc sáu khu căn hộ hình chữ V lồng vào nhau, tạo ra những sân trong và những đường dạo xung quanh hình tròn. Trung tâm của “lòng bàn tay” bao gồm cửa hàng, dịch vụ công cộng, giáo dục cũng như ba sân đỗ xe ngoài trời. Các căn hộ, có 3 hoặc 4 phòng ngủ vuông văn, được bao bọc bởi những mảng tường hình ngũ giác, tạo ra những không gian cho khu vệ sinh và bếp. Bên cạnh đó, các sân trời kéo dài không gian sống giữa những căn hộ và tạo ra phương tiện giao thông bên trong tòa nhà.
Mặt dù mang đầy tính sáng tạo và gợi cảm, căn hộ 12 mặt đều tỏ ra chật chội, tối và cực kì không thực dụng. Không gian nội thất bao gồm nhiều bức từng không sử dụng được, các balcon tối và các cửa sổ xiên hình ngũ giác gần như không hề cung cấp chút ánh sáng tự nhiên nào. Sử gia và kiến trúc David Kroyanker miêu tả dự án “không là cái gì ngoại trừ một tác phẩm điêu khắc, một sự tò mò về hình thức, điều vô cùng thú vị trên quan điểm hình học, sở hữu một hình thái vô cùng ngạc nhiên, nhưng hoàn toàn thiếu một nội dung thực sự” Do những lí do này, cộng thêm hình dáng bên ngoài chưa từng có bao giờ, khiến dự án này không thu hút được giới trung lưu như ý định ban đầu, thay vào đó là cộng đồng Do thái chính thống, những người ưa chuộng các căn hộ giá rẻ, tiện nghi công cộng và có vị trí tách rời khu trung tâm.
Tuy nhiên, tính hình thức và tính cứng nhắc của kiến trúc áp đặt lên người sử dụng khiến họ phải làm những việc, các mà Kroyanker gọi là “sự copy sáng tạo”, mở rộng diện tích phòng, mở rộng cửa sổ, lắp thêm điều hòa nhiệt độ trên mặt đứng. Nitzan Kalush Chechik và Michal Cedarbaum, những người chủ trì của triển lãm Israeli năm 2008 tại Venice Niannale mang tên “Sự cơi nới; kiến trúc vượt thời gian” cho rằng những sự cơi nới mở rộng trên là những hiện tượng thông thường của kiến trúc cảnh quan Israeli, nơi mà các quy chuẩn xây dựng thường không áp đặt, và rằng người sử dụng đã “chiếm lĩnh khung cảnh và các đặc điểm nguyên gốc của công trình đã biến mất”
Mặt dù đã từng là một thử nghiệm triệt để của kiến trúc, khu dân cư Ramot Polin ngày nay là một bài học không phải về tính sáng tạo mà nặng về khả năng không thể kiểm soát, chứng minh cái mà rất nhiều kiến trúc sư đã thất bại để nắm bắt: ý tưởng của họ (kiến trúc sư) là vô nghĩa khi so sánh với nhu cầu của người chủ đất, người sử dụng và các khách hàng. Mặt dù, dự án hiện nay vẫn đang tiếp tục thay đổi, biến hóa một cách hữu cơ phù hợp theo mỗi thay đổi của nó, khu phức hợp này đã mang diện mạo mang tính địa phương điều mà, trớ trêu thay, còn giống các ý tưởng về các cấu trúc lấy cảm hứng từ hữu cơ hơn là những hình dáng được xây dựng từ thủa ban đầu.
[1] David Kroyanker,”Architecture in Jerusalem: modern construction outside the walls, 1948-1990″ (Keter Press, 1991, in Hebrew) Quote translated by Haaretz.
Kiến trúc sư: Zvi Hecker
Vị trí : Haroe, Jerusalem
Diện tích : 72000.0 m2
Năm xây dựng : 1977
———————–
- Tác giả : Gili Merin
- Tạp chí Archdaily
- Nguồn tại đây
- Chuyển ngữ: Bộ môn Lý thuyết và lịch sử Kiến trúc
Merin, Gili. “AD Classics: Ramot Polin / Zvi Hecker” 18 Aug 2013. ArchDaily. Accessed 12 Sep 2013. <http://www.archdaily.com/416666>
BỘ MÔN LÝ THUYẾT VÀ LỊCH SỬ KIẾN TRÚC 