Một trong số những kiệt tác về kĩ thuật xây dựng vĩ đại nhất của thế kỉ 20, một tượng đài của kiến trúc hiện đại đang đối mặt với nguy cơ bị phá bỏ. Vào cuối tháng trước, Ủy ban nhà nước Nga về Truyền hình và phát thanh đã đồng ý dỡ bỏ tòa tháp radio Shabolovka ở Moscow
Đây được xem như tháp Eiffel của nước Nga, một cấu trúc giàn thép hình cone cao khỏang 50 tầng, tạo hình tương tự như một chiếc kính viễn vọng, được kỹ sư Vladimir Shukhov thiết kế. Do chính Lenin giao nhiệm vụ và hòan thành năm 1922, tòa tháp này được xem như để truyền bá những tư tưởng chủ nghĩa cộng sản thông qua kĩ thuật radio mới và biểu tượng cho tham vọng chính quyền cách mạng. Được đỡ bở một vòng bê tông nông, chiếc tháp là một mạng lưới trong suốt mọc thẳng lên trời cao. Chỉ duy nhất do sự thiếu hụt của vật liệu xây dựng mà đã làm thay đổi thiết kế, vốn dĩ định làm cao gấp đôi hiện trạng – cao hơn cả tác phẩm của Gustave Eiffel ở Paris trước đó. Thậm chí, ở độ cao đó, cấu trúc của Shukhov còn hiệu quả và lich lãm đến mức mà tòa tháp chỉ nặng bằng ¼ tháp Eiffel.
Cách điện Kremlin vào dặm, nơi mà khách du lịch không thể đến thăm, tòa tháp radio đã bị bỏ mặc hư hỏng trong nhiều năm, mục ruỗng trong khi nhà chức trách ở Moscow tranh cãi về số phận của nó. Vào năm 2009, nhà lãnh đạo Nga lúc đó là Vladimir Putin lúc đó đã thể hiện sự ủng hộ cho việc phục chế tòa tháp, biến nó thành một địa điểm du lịch hấp dẫn, nhưng chả có gì xảy ra. Năm sau đó, kiến trúc sư người Anh Norman Foster đã gia nhập một chiến dịch để cứu lấy tòa tháp, cái mà ông gọi là “một cấu trúc chói lọi rực rỡ và trọng đại mang tính lịch sử”. Tác phẩm của Shukhov được xem như có phần nào gợi cảm hứng cho tác phẩm Gherkin của Foster, xây dựng cho Swiss Re ở London (aka quả dưa hấu)
Tòa tháp là chủ đề của các cuộc tranh luận trên truyền thông Nga và các cuộc thảo luận bàn tròn. Hiện nay, một nhóm các kiến trúc sư, kĩ sư, học giả hàn lâm, các nhà lãnh đạo văn hóa quốc tế đã kí một bản nguyện vọng đề đạt với tổng thống Putin phủ quyết quyết định của ủy ban và cứu tòa tháp, sự phá hủy của nó tạo ra các diễn biến bất thường. Các ý kiến cho việc tháo dỡ tòa tháp cho rằng đó chỉ là một đống rác, một tình huống kinh điển trong các trường hợp phá hủy vội vàng. Kiến trúc sư trưởng của Moscow, Sergey Kuznesov cho rằng tòa tháp có thể được xây dựng ở chỗ khác và bộ văn hóa đã ít nhiều ủng hộ ý tuởng này vào cuối tháng 1. Nhưng những người kí đơn thỉnh nguyện cho rằng việc di chuyển tòa tháp sẽ tách rời tác phẩm khỏi bối cảnh của nó.
Thay thế tòa tháp với một tòa nhà cao đến 50 tầng sẽ xem như không phù hợp với khu phố lịch sử gần ga tàu điện ngầm Shabolovskaya, một khu vực nhà ở nổi tiếng thời kì đầu Soviet, những người kiến nghị nói. Tòa tháp, “như một ngọn hải đăng và biểu tượng của sự tiến bộ, hướng tới tương lai nền văn minh”, bản kiến nghị cho biết thêm, xứng đáng được đề cử vào Danh sách Di sản Thế giới của Unesco. Ông Putin có thể ủy quyền cho phân khu lại của khu vực xung quanh tòa tháp để ngăn chặn việc xây dựng một tòa nhà lớn, một bước đi có thể ngăn chặn phá hủy tòa tháp. Chính quyền thành phố cũng có thể ngăn chặn phá hủy này.
Những người biểu tình đang lên kế hoạch một cuộc biểu tình vào ngày thứ Ba. Quốc hội Nga có thể đưa vấn đề này ra xem xét vào tuần tới, theo người chắt Shukhov, cũng tên là Vladimir, người đã tổ chức làm kiến nghị. Không có ngày công bố cho việc hạ tòa tháp xuống, nhưng quyết định cuối cùng của chính quyền Nga dự kiến vào ngày 24 tháng 3.
Trong số những người ký tên vào bản kiến nghị là kiến trúc sư Tadao Ando, Henry N. Cobb , Elizabeth Diller , Rem Koolhaas và Thom Mayne , các kỹ sư Guy Nordenson và Leslie E. Robertson , và giám đốc Viện Bảo Tàng Nicholas Serota Tate. Kiến nghị đã được Jean-Louis Cohen, nhà sử học kiến trúc viết, cùng với Richard Pare , các nhiếp ảnh gia người Anh, cả hai chuyên gia trong các tòa nhà và di tích của thời kỳ Xô viết .
“Ấn tượng khi bạn đứng bên dưới công trình là không thể nào quên “, ông Pare đã viết trong email cuối tuần qua. ” Các yếu tố tăng dần lên , tạo ra một cuộc chạy đua của sự lạc quan và sự hứng khởi ” Ông so sánh với lăng Lenin ” một không gian mà ở cực đối diện với sự rực rỡ của kiệt tác của Shukhov “, ông viết thêm, ” Từ ánh sáng đến bóng tối trong tám năm. “
Một mô hình về tính minh bạch và sự khéo léo về cấu trúc,tòa tháp bao gồm một loạt các hình hyperboloids xếp chồng lên nhau với kích thước nhỏ dần . Tính hình học phức tạp của nó dựa trên sự đơn giản của mặt cắt. Là một con người tiên phong trong các kỹ thuật hiện đại, Shukhov (1853-1939) đã phát minh ra các đường ống dẫn dầu đầu tiên của Đế quốc Nga, tàu chở dầu đi biển đầu tiên, và hàng chục cây cầu , sà lan, các tòa nhà và nồi hơi. Hải quân Hoa Kỳ đã mua lại bằng sáng chế Shukhov của một thế kỷ trước để xây dựng các cây cột lưới trên các chiến hạm của họ. Các công việc đột phá của ông về hình học hyperboloid, tiếp tục ảnh hưởng đến các kiến trúc sư và kỹ sư trong thời đại kỹ thuật số, đạt đến sự hòan mỹ với tòa tháp phát thanh, thường được gọi là tháp Shukhov .
—————
- Tác giả MICHAEL KIMMELMAN
- Báo New York Times, ngày 16 tháng 03 năm 2014
- Bài và ảnh gốc tại đây
- Chuyển ngữ; Bộ môn lý thuyết và lịch sử kiến trúc.
BỘ MÔN LÝ THUYẾT VÀ LỊCH SỬ KIẾN TRÚC 